Nếu bạn là lập trình viên Frontend hoặc đang phát triển ứng dụng với React, chắc hẳn cái tên Next.js đã quá quen thuộc. Từ khi ra mắt, Next.js luôn được xem là framework tiêu chuẩn giúp xây dựng ứng dụng web hiệu năng cao, tối ưu SEO và dễ dàng mở rộng trong môi trường sản xuất.

Tháng 10 năm 2025, Vercel chính thức giới thiệu Next.js 16, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình phát triển của framework này. Phiên bản mới không chỉ tập trung vào tốc độ mà còn mang đến khả năng kiểm soát dữ liệu và bộ nhớ đệm tốt hơn, cùng với những cải tiến sâu sắc về trải nghiệm lập trình viên.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những thay đổi quan trọng nhất trong Next.js 16, hiểu rõ tác động của chúng và xem xét liệu đây có phải là thời điểm phù hợp để nâng cấp dự án của bạn hay không.

1. Cải thiện hiệu năng với Turbopack

Một trong những thay đổi lớn nhất trong Next.js 16 là việc Turbopack trở thành bundler mặc định. Turbopack giúp quá trình khởi động và làm mới dự án nhanh hơn đáng kể so với Webpack. Theo công bố từ Vercel, tốc độ làm mới trong môi trường phát triển có thể nhanh hơn gấp mười lần, còn tốc độ build sản phẩm có thể nhanh hơn từ hai đến năm lần.

Phiên bản mới cũng bổ sung filesystem caching, cho phép lưu các tệp biên dịch trên ổ đĩa để sử dụng lại trong những lần chạy tiếp theo. Điều này đặc biệt hữu ích với những dự án lớn hoặc môi trường monorepo, giúp giảm đáng kể thời gian chờ trong quá trình phát triển.

Ngoài ra, hệ thống log trong quá trình build được cải thiện rõ rệt. Các giai đoạn như compile, render và generate static pages đều hiển thị chi tiết thời gian thực thi, giúp lập trình viên dễ dàng xác định nguyên nhân khi hiệu năng bị chậm.

2. Proxy Layer thay thế Middleware

Đây là thay đổi mang tính đột phá trong Next.js 16. Từ phiên bản này, middleware.js hoặc middleware.ts chính thức bị thay thế bởi proxy.js hoặc proxy.ts.

Lý do thay đổi

Middleware trong các phiên bản trước được thực thi tại Edge Runtime và hoạt động như một lớp lọc trước khi request đến route thực tế. Tuy nhiên, mô hình này bộc lộ nhiều hạn chế: khó debug, giới hạn môi trường thực thi, và không thể tận dụng caching hiệu quả.

Phiên bản mới giới thiệu Proxy Layer – một cơ chế hoạt động trực tiếp tại biên mạng (edge layer) nhưng được thiết kế thống nhất với hệ thống routing mới của App Router. proxy.js cho phép bạn kiểm soát request, forward, rewrite hoặc chặn dữ liệu ngay từ đầu pipeline, đồng thời có thể truy cập vào cache và headers của hệ thống render.

Cách hoạt động

File proxy.ts được đặt ở thư mục gốc (root) của ứng dụng, cùng cấp với app/. Khi có request đến, Next.js sẽ xử lý qua proxy.ts trước khi đến route tương ứng.

Ví dụ:

// proxy.ts
import { NextProxy } from 'next/server'

export const proxy: NextProxy = async (request) => {
  const { pathname } = new URL(request.url)

  if (pathname.startsWith('/admin')) {
    const token = request.headers.get('authorization')
    if (!token) {
      return Response.redirect(new URL('/login', request.url))
    }
  }

  return request
}

Điểm khác biệt lớn là proxy.ts chạy trong cùng môi trường với hệ thống render, nên có thể truy cập dữ liệu cache, session và revalidate tag trực tiếp mà không cần tách biệt logic như middleware trước đây.

Lợi ích

  • Dễ debug và đồng bộ hơn với logic phía server.

  • Tận dụng được cache layer của Next.js.

  • Cho phép thao tác phức tạp hơn như kết hợp với Server Actions hoặc API Routes.

  • Hỗ trợ tốt hơn cho mô hình Hybrid Rendering.

Việc chuyển đổi từ middleware.ts sang proxy.ts là bắt buộc khi nâng cấp, vì middleware sẽ bị loại bỏ hoàn toàn trong các phiên bản tiếp theo.

3. Quản lý bộ nhớ đệm và dữ liệu thông minh hơn

Next.js 16 mang đến cách tiếp cận mới trong việc quản lý dữ liệu thông qua Cache Components. Lập trình viên có thể sử dụng directive use cache để xác định rõ phần nào của ứng dụng nên được lưu trữ. Điều này giúp tối ưu tốc độ phản hồi mà vẫn đảm bảo dữ liệu được cập nhật chính xác.

Hàm revalidateTag() giờ đây yêu cầu thêm tham số thứ hai, giúp kiểm soát rõ hơn vòng đời của cache. Ngoài ra, hàm updateTag() mới cho phép cập nhật ngay dữ liệu trong bộ nhớ đệm sau khi thực hiện hành động ghi, đảm bảo kết quả hiển thị luôn phản ánh trạng thái mới nhất.

Một thay đổi đáng chú ý khác là hệ thống tối ưu hóa hình ảnh. Giá trị images.minimumCacheTTL mặc định tăng từ 60 giây lên 4 giờ, trong khi các thiết lập khác như imageSizes và quality cũng được tinh chỉnh để cân bằng giữa chất lượng và hiệu năng.

4. Trải nghiệm điều hướng nhanh và ổn định hơn

Next.js 16 tiếp tục cải thiện hệ thống routing với hai điểm nổi bật: layout deduplication và incremental prefetching.

Layout deduplication giúp tái sử dụng layout giữa các trang, tránh việc tải lại những phần giống nhau. Nhờ đó, người dùng cảm nhận rõ rệt tốc độ khi chuyển trang, còn máy chủ giảm tải đáng kể.

Incremental prefetching giúp Next.js chỉ tải trước những dữ liệu chưa có trong cache. Khi người dùng di chuột qua liên kết hoặc khi phần tử xuất hiện trong khung nhìn, framework sẽ tự động tải trước dữ liệu cần thiết. Cơ chế này giúp trải nghiệm duyệt web trở nên mượt mà hơn mà không tốn thêm tài nguyên.

5. Trải nghiệm lập trình viên được nâng cấp toàn diện

Phiên bản mới của create-next-app được thiết kế lại để mang đến trải nghiệm khởi tạo dự án nhanh hơn và hiện đại hơn. Mặc định, dự án mới sẽ sử dụng App Router, TypeScript, Tailwind CSS và ESLint.

Next.js 16 cũng giới thiệu Next.js DevTools MCP, công cụ giúp theo dõi hành vi của hệ thống caching, routing và rendering. Đây là bước tiến quan trọng giúp lập trình viên hiểu rõ hơn cách framework xử lý bên trong và tối ưu ứng dụng dựa trên số liệu thực tế.

Ngoài ra, việc tách middleware thành proxy giúp toàn bộ hệ thống mạng trong Next.js trở nên nhất quán, đồng thời mở đường cho các tính năng server streaming và data boundary trong tương lai.

6. Các thay đổi bị loại bỏ hoặc thay thế

Một số tính năng cũ đã được loại bỏ nhằm đơn giản hóa và hiện đại hóa framework. Hỗ trợ AMP (Accelerated Mobile Pages) đã bị xóa hoàn toàn, do công nghệ này không còn được ưu tiên sử dụng trong các hệ thống web hiện đại.

Lệnh next lint không còn tự động chạy trong quá trình build. Người dùng cần tự cài đặt và cấu hình ESLint hoặc Biome riêng. Ngoài ra, nhiều cờ thử nghiệm (experimental flags) cũng đã được loại bỏ hoặc gộp chung để dễ bảo trì hơn.

Những thay đổi này có thể ảnh hưởng đến các dự án cũ, vì vậy trước khi nâng cấp, bạn nên kiểm tra lại toàn bộ cấu hình và phụ thuộc.

7. Hướng dẫn và khuyến nghị khi nâng cấp

Trước khi chuyển sang Next.js 16, hãy đảm bảo môi trường phát triển của bạn đáp ứng yêu cầu mới. Việc đầu tiên là cập nhật Node.js và TypeScript. Nếu dự án vẫn đang dùng Webpack, bạn có thể tiếp tục sử dụng trong thời gian đầu, nhưng nên lập kế hoạch chuyển sang Turbopack.

Hãy thử nghiệm trong môi trường staging trước khi triển khai chính thức. Kiểm tra kỹ các phần liên quan đến dữ liệu động, bộ nhớ đệm và đặc biệt là chuyển đổi từ middleware sang proxy.

Bạn có thể bắt đầu bằng cách sao chép logic cũ trong middleware sang file proxy.ts và điều chỉnh để tương thích với API mới. Sau đó, dùng DevTools để kiểm tra luồng request và cache layer.

8. Kết luận

Next.js 16 không chỉ là bản nâng cấp về hiệu năng mà còn là bước chuyển quan trọng trong cách framework này xử lý luồng dữ liệu và request. Việc thay thế Middleware bằng Proxy Layer giúp hệ thống trở nên thống nhất, dễ bảo trì và mạnh mẽ hơn rất nhiều.

Đây là phiên bản cho thấy rõ định hướng của Vercel trong việc đưa Next.js trở thành nền tảng web toàn diện: nhanh, thông minh và sẵn sàng cho tương lai.

Nếu bạn đang phát triển ứng dụng với Next.js, phiên bản 16 chắc chắn là cột mốc mà bạn không nên bỏ qua.