“Mới ra trường, chưa đi làm ngày nào, mà CV lại yêu cầu 1-3 năm kinh nghiệm? Vậy sinh viên thì phải làm sao?” Đây là câu hỏi phổ biến mà nhiều sinh viên ngành Công nghệ thông tin gặp phải khi bắt đầu tiếp cận thị trường lao động. Không ít bạn cảm thấy nản chí hoặc tự ti khi đọc các tin tuyển dụng với yêu cầu “có kinh nghiệm thực tế”, “từng làm dự án”, “hiểu quy trình làm việc nhóm” trong khi bản thân chỉ mới hoàn thành vài bài tập lớn trong lớp.
Tuy nhiên, trên thực tế, “kinh nghiệm” không nhất thiết phải là thời gian làm việc chính thức ở một công ty. Đối với sinh viên IT, kinh nghiệm có thể đến từ rất nhiều nguồn khác nếu bạn biết cách nhìn nhận và khai thác chúng đúng cách.
1. DỰ ÁN CÁ NHÂN LÀ “MỎ VÀNG” CHƯA ĐƯỢC KHAI THÁC
Những dự án bạn tự làm ở nhà, từ ứng dụng nhỏ, blog cá nhân, đến thử nghiệm một framework mới đều là trải nghiệm có giá trị. Miễn là bạn thực sự làm và có sản phẩm cụ thể, bạn hoàn toàn có thể đưa vào CV. Nhà tuyển dụng không đòi hỏi sản phẩm lớn, mà họ quan tâm đến cách bạn tiếp cận, giải quyết và hoàn thiện một vấn đề thực tế.
Thay vì chỉ liệt kê tên công nghệ bạn học, hãy mô tả cách bạn sử dụng chúng trong dự án: sản phẩm gì, dùng công nghệ nào, kết quả ra sao.
2. BIẾN BÀI TẬP LỚN VÀ ĐỒ ÁN THÀNH KINH NGHIỆM THẬT
Thay vì ghi chung chung “Đồ án môn Lập trình hướng đối tượng”, bạn nên trình bày rõ vai trò cá nhân, công cụ sử dụng, và những kỹ năng bạn đã thực hành trong quá trình làm việc. Một bài tập lớn, nếu được trình bày đúng cách, có thể có giá trị tương đương với một dự án thực tế.
Hãy xem mỗi đồ án là cơ hội luyện teamwork, chia task, viết tài liệu kỹ thuật và học cách làm việc với deadline, đó chính là môi trường “mô phỏng” công ty thu nhỏ.
3. CÁC CUỘC THI CÔNG NGHỆ: NƠI RÈN KỸ NĂNG VÀ TẠO DẤU ẤN
Hackathon, Olympic Tin học, các cuộc thi về AI, blockchain, lập trình. Dù bạn đạt giải hay không, việc tham gia đã thể hiện bạn là người chủ động học hỏi, sẵn sàng thử thách bản thân và tiếp cận công nghệ mới.
Ngoài ra, cuộc thi còn giúp bạn có thêm sản phẩm để đưa vào portfolio, mở rộng mạng lưới kết nối và có cơ hội tiếp cận doanh nghiệp từ rất sớm.
4. THỰC TẬP NGẮN HẠN CŨNG LÀ TRẢI NGHIỆM QUÝ GIÁ
Ngay cả khi kỳ thực tập chỉ kéo dài 1-2 tháng, bạn vẫn học được cách làm việc nhóm, sử dụng công cụ quản lý như Git, Jira, viết báo cáo, hoặc đơn giản là rèn kỹ năng giao tiếp với đồng nghiệp.
Nhiều sinh viên bỏ qua không ghi thực tập vào CV vì cho rằng “mình không làm gì to tát cả” - nhưng thật ra, sự tiếp xúc đầu tiên với môi trường doanh nghiệp chính là bước khởi động quan trọng nhất.
5. HOẠT ĐỘNG CÂU LẠC BỘ VÀ DỰ ÁN CỘNG ĐỒNG CŨNG ĐƯỢC TÍNH
Nếu bạn từng làm website cho câu lạc bộ, xây hệ thống điểm danh sự kiện, hỗ trợ kỹ thuật cho chiến dịch truyền thông thì đó đều là kinh nghiệm thực tế. Điểm mạnh của các hoạt động này là chúng cho bạn cơ hội làm việc trong môi trường năng động, tự xoay xở và sáng tạo giải pháp trong điều kiện hạn chế.
Đừng ngại ghi những vai trò này vào CV, nhất là khi bạn chủ động dẫn dắt hoặc phụ trách kỹ thuật trong dự án.
6. KHÔNG CÓ KINH NGHIỆM? HÃY TẠO RA KINH NGHIỆM CHO MÌNH
Cốt lõi của vấn đề không nằm ở việc bạn có đi làm hay chưa, mà là bạn đã làm được gì trong thời gian là sinh viên. Bạn có thể chưa làm việc ở công ty, nhưng bạn đã làm việc nhóm, đã dùng Git, đã tự học framework mới, và đã viết tài liệu kỹ thuật. Tất cả đều là kinh nghiệm nếu được trình bày hợp lý.
Một CV tốt không chỉ liệt kê kỹ năng, mà còn kể được câu chuyện học tập, rèn luyện và tạo giá trị thật. Nhà tuyển dụng không mong bạn biết mọi thứ, nhưng họ muốn thấy bạn biết học như thế nào, giải quyết vấn đề ra sao, và đã hành động những gì.
Không có kinh nghiệm đi làm không đồng nghĩa với việc bạn không có gì để đưa vào CV. Chỉ cần bạn chủ động học hỏi, dấn thân vào dự án, dám thử thách bản thân với các cuộc thi hoặc hoạt động cộng đồng, thì bạn đang từng bước tạo dựng nền tảng nghề nghiệp cho mình. Quan trọng nhất không phải là bạn đã làm ở đâu, mà là bạn đã làm gì với những gì bạn biết.
Đừng đợi đến khi ra trường mới lo đi xin việc. Hãy tạo kinh nghiệm cho mình ngay khi còn là sinh viên từ những điều nhỏ nhất. Và khi đó, bạn sẽ không còn thấy câu “1-3 năm kinh nghiệm” là rào cản nữa.
